NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ CÔNG NGHỆ 3D

Khi Avatar của James Cameroon tạo thành một quả bom khai phá thế giới 3D, nhiều người đã gọi đấy là một cuộc cách mạng vĩ đại, một sự thay thế về công nghệ và đó sẽ là ngày tàn của phim 2D truyền thống. Doanh thu đứng đầu trong lịch sử điện ảnh của Avatar khiến ông chủ, các hãng phim đua nhau lao vào 3D, ngay cả những phim đang sản xuất cũng tạm dừng hoặc cố chuyển sang công nghệ 3D. Nhưng trên thực tế, 3D không phải là một giấc mơ chỉ có màu hồng…

3D là gì?

Trước hết, bạn cần nhớ rằng con người xem được truyền hình hay phim ảnh nhờ vào một khuyết tật của mắt. Mắt người luôn lưu lại hình ảnh của một sự vật khoảng vài phần trăm của giây ngay cả khi hình ảnh ấy biến mất, chính vì thế khi ta chiếu một loạt các hình ảnh liên tiếp, mắt người sẽ không nhận ra sự thay đổi mà chỉ thấy một hình ảnh chuyển động liên tục. Đó cũng là cách mà điện ảnh ra đời, bởi thế có câu “vẻ đẹp chân chính là vẻ đẹp của sự không hoàn hảo”.

Tiếp nối sự phát triển của công nghệ, 3D ra đời dựa trên những nghiên cứu về cấu trúc của mắt người. Về bản chất hai mắt của con người được đặt cách nhau một khoảng không gian nhất định (trung bình khoảng 6,25 cm). Do vậy khi hai mắt người nhìn vào một vật thể (hiểu cả theo nghĩa hẹp là một vật cụ thể hoặc nghĩa rộng là cả không gian rộng lớn quanh ta) thì hình ảnh mà hai mắt cảm thụ được sẽ khác nhau vì hai góc nhìn là khác nhau. Hai hình ảnh xem từ mắt trái và mắt phải sau đó sẽ được bộ não (cụ thể là hệ thống thần kinh thị giác), hoạt động như “một bộ xử lý ảnh”, hợp nhất lại để tạo thành một ảnh thụ cảm duy nhất mà chúng ta vẫn thấy. Ứng dụng hiện tượng này các nhà nghiên cứu đã đề ra các giải pháp để tạo ra hình ảnh nổi cho phim và truyền hình, và thế là công nghệ 3D ra đời.

Để quay những hình ảnh 3D người ta dùng 2 máy quay riêng biệt đặt cạnh nhau, chúng căn hình giống như mắt người giúp có thể nhìn được bên trái và phải một hình ảnh. Những hình ảnh này sau đó sẽ được thu thập rồi chỉnh sửa và chuyển thành những hình ảnh 3D thông qua một bộ xử lý. Và để xem được những hiệu ứng đặc biệt người ta cần đến những bộ kính đặc biệt. Về cơ bản đó là các cặp kính thực hiện ngăn cách luân phiên mắt trái và mắt phải trong khi TV phát các ảnh riêng rẽ cho mỗi mắt, có nghĩa là ở mỗi thời điểm chỉ có một mắt nhìn thấy một ảnh. Bằng việc xem hai ảnh từ các hướng ứng với hai mắt khác nhau, ảnh 3D sẽ được cấu tạo lại bởi não bộ. Nói đơn giản, 3D phát triển trên cơ sở ngăn cản mối liên hệ giữa 2 mắt với não bộ trong việc tạo ra một hình ảnh đồng nhất, để rồi hình ảnh nhìn từ hai góc độ của mắt người sẽ tạo nên chiều sâu hay bề nổi của hình ảnh mà phim 3D phát ra.

Chính cấu trúc độc đáo đó khiến chúng ta xem những hình ảnh 3D với hiệu ứng nổi đặc biệt sống động, sống động tới mức những vụ nổ, những phi đao khi có chiều bay thẳng vào máy quay sẽ khiến cho khán giả có cảm giác như chúng đang vượt ra ngoài màn hình và hướng về mình. Sự mới lạ, sự cảm thụ mới về thị giác đã góp phần tạo nên doanh thu hơn 1 tỷ USD trên toàn cầu của Avatar, nhưng vầng hào quang đó không thể che đậy được sự thật rằng: còn lâu lắm 3D mới xóa sổ vị trí của phim 2D truyền thống. Theo thống kê của một tạp chí điện tử, ngoài lí do giá vé cao thì có khoảng từ 4 đến 10% người dân tỏ ra không hứng thú với công nghệ hình ảnh 3D. Ngoài một số người bảo thủ chỉ thích sự ổn định một cách cổ hủ, thì thật ra, nguyên nhân của những người không ưa 3D là những hình ảnh 3D khiến họ cảm thấy mệt và đau đầu khi xem. Có những trường hợp còn không thể theo dõi được bất cứ điều gì khi phải đeo kính 3D và ngồi xem phim 3D, một số ít thì mắc tật không thể nhìn ra hình nổi dù có phim, có kính.

Theo các bác sĩ về mắt, việc không thể thấy được hình ảnh nổi, với nhiều người, là một tật có thể sửa được. Những người không xem được hình ảnh nổi sẽ cần luyện tập theo cách nhìn vào những chuyển động xoay tròn (phương pháp "Train Wheel") và cố gắng tập trung hai mắt vào cùng một điểm. Việc tập luyện này tuy đơn giản như đòi hỏi tập trung khi đi xe đạp, nhưng phải luyện tập nhiều lần, cho đến khi người mắc tật có thể “tưởng tượng” ra những hình ảnh ba chiều và sẽ không để mất chúng.

Và ngay cả khi mắt bạn có thể xem được những hình ảnh 3D thì vẫn không có gì bảo đảm cho sự an toàn của mắt bạn. Do công nghệ 3D vẫn còn khá mới mẻ nên chưa có nghiên cứu cụ thể nào về tác hại của chúng trên nhiều đối tượng. Tuy nhiên, có điều chắc chắn, xem phim 3D mắt sẽ mỏi hơn nhìn máy tính rất nhiều lần. Công nghệ 3D cho phép thể hiện cực kỳ nhiều hình ảnh trong 1 giây, do đó mắt sẽ phải làm việc liên tục để nhìn, cảnh này chưa hết cảnh kia đã ào đến, mà cảnh nào cũng vượt sức tưởng tượng. Vì thế, mắt sẽ bị mệt, nhẹ thì chảy nước mắt, mỏi mắt, nặng thì có thể gây ra các bệnh về mắt.

Các bác sĩ nhãn khoa trên thế giới đã chú ý đến hiện tượng nhiều người sau khi xem phim 3D thường than thở vì cảm giác không thoải mái, nhức đầu và khó điều tiết mắt với môi trường. Theo phân tích, một người xem phim 3D có thể thấy khó chịu và chóng mặt trong 30 phút sau khi xem xong phim: các cơ ở phần thủy tinh thể của mắt yếu đi và phản ứng với màu sắc bị giảm sút. Không chỉ ảnh hưởng tới mắt, loại phim công nghệ cao này có thể gây hại tới hệ thần kinh. Theo các chuyên gia phân tích thì việc được... cả một đoàn tàu lao vào người, hoặc cảm giác mình bị rơi xuống từ đỉnh núi, hay đang lao đầu vào một vách đá... dễ khiến nhiều người quá sức chịu đựng. Hình ảnh thay đổi liên tục, các cảm giác cũng thay đổi liên tục (sung sướng, sợ hãi...) sẽ gây rối loạn thần kinh tức thời. Điều này lý giải vì sao nhiều người xem xong cảm thấy mỏi mắt, đau đầu, vã mồ hôi.

Các chuyên gia khuyến cáo, có đến 10% người xem phim 3D cho biết có các triệu chứng khó chịu. Những người bị chứng bệnh do chuyển động gây ra không nên xem phim 3D. Những người không muốn đeo kính cũng nên tránh loại phim này, và mỗi người chỉ nên coi 2 đến 3 bộ phim loại này một tuần là tốt nhất.

Bài: Hoàng Hưng